Ekonomik Kriz Kapıda Mı? (Esnafın İşleri Kötü Mü?)

“Bir akıllıya kırk defa deli dersen, aklından şüphe etmeye başlayabilir” , işte bizdeki de aynen durum bu. “Ekonomi çok kötü” diye diye, bazıları milletin kafasına ekonomik krizi kazımaya çalışıyor. Bunların akılları 2001 ekonomik krizinde kaldı galiba. Üstelik, bazısı bazı yerlerde kapanan dükkânları ve şikâyetçi olan esnafı gösteriyor. Genelde bunu da ellerine yüzlerine bulaştırıyorlar.

Yapılan araştırma objektif şekilde, yansız bir şekilde yapılmalı; kullanılan yöntem o ölçümü yapmaya uygun olmalıdır. Mesela, peyniri tartarken ağırlık ölçüsü kullanılır veya kumaş alırken uzunluk ya da arabamıza benzin almak için gittiğimizde istediğimiz miktarı bize litre cinsinden ölçerek verirler. Eğer kumaşı litreyle, peyniri metreyle ve benzini de kiloyla ölçerseniz ölçümler geçersiz olur.

İşte ekonominin de durumunu anlamak için dünyada standart yapılan ölçümlerle elde edilen rakamlar yorumlanır. Bunun da en önemli iki örneği hemen herkesin en azından adını duyduğu Kişi başına millî gelir ve akademik camia dışında genelde kimsenin duymadığı satın alma paritesidir. Genel ekonomik durumun ülke içindeki dağılımını gösteren gelir dağılımı ise bu ekonomik durumun halkın tamamı tarafından hissediliş şeklini algılamaya sebep olur.

Ülkemizde millî gelir, şu anda 10.000 dolar civarında. G8 ülkeleri içinde yer alan Amerika’da ise bizim yaklaşık 4.5 katımız. Bugün Türkiye’de hemen her ilde, kötü de olsa 300 dolara kiralık ev bulabilirsiniz, berberde saç kesimi 5 dolar, lokantada yemek ise 10 dolar civarındadır. Tabii bunlar lüks olmayan yerlerin fiyatları. Amerika’da ise, bulabileceğiniz daire güneyde ortalama 600 dolar iken, kuzeyde 900 dolar, berberde saç kesimi 50 dolar, lokantada yemek ise 30 dolar. ABD'de insanların ekonomik gelirleri de o kadar iyi olmadığını da vurgulamak isterim. Artık hangisi daha rahat geçinir karşılaştırmayı siz yapın. Dünyada yaşanan gelişmelere kulaklarınızı tıkamayın.

Yani uzun sözün kısası, her rakamı elinize alıp yorum yaparak değerlendirmeyin, genel ekonomik durumumuz şu an hiç de “öldük bittik” durumlarında değil.
Ama eline mikrofonu alıp felaket tellallığı yapan, yanlı ve yanlış haber yapan bazı kişileri de anlamak mümkün değil. Bir kanalımızın haber bülteninde, yine “ekonomi çok kötü öldük bittik” edebiyatı yapıldıktan sonra, mikrofon bir kuyumcuya uzatılıyor. Bugün hiç iş yok dediği bir günde, daha dükkanı kapatmadan muhabirin oraya gittiği saate kadar tam 4000 YTL değerinde altını vatandaştan almış, en kötü ihtimalle %5 kâr payı ile bunları değerlendirse, aylık 6000 YTL kâr yapar (işlerin kötü olduğu günü baz alarak hesap yaptım). Şimdi bu esnaf ağlarsa kim ağlamasın soruyorum size?

Gelelim bazı yerlerde işleri gerçekten bozulan esnafa, bunun en önemli sebebi, birçok ilimizde mantar gibi biten alışveriş merkezleridir. Türkiye’de yapılan tüketim harcamalarına bakarsak, son yıllarda gözle görülür bir azalma olmadığı görülecektir. Yani insanlarımız harcama yapmaya devam ediyor, peki niye bazı yerlerde esnafın işi bozuluyor. Bunun cevabı da şu: Dünyanın hiçbir ülkesinde şehir merkezlerine, diğer esnafa yakın yerlere yapılmasına izin verilmeyerek, ancak yerleşim yerlerinin uzağına yapılmasına izin verilen dev alışveriş merkezlerinin, nedense bizde yerleşim yerlerinin ortalarına en merkezi yere, diğer esnafların kucaklarına inşa edilmelerine izin verilmesidir.

Bugün ABD olsun AB olsun ekonomik sıkıntılar yaşamaktadır. Petrolün astronomik fiyatlara varması, küresel ısınma vb faktörleri düşünmek lazım. Üstelik Türkiye’de birilerine rahatlık battığından olsa gerek parti kapatma davaları açarak adeta “fren” görevi gören değerli zatları hesaba katmalıyız.


Yıllarca vatandaşı kazıklayan ve yüksek karlar elde eden çoğu esnaf şimdi eski kazancı elde edemediğinden yakınıyor. Dürüst esnaflara sözüm yok. Ama onlarda şunu iyi bilsinler ki Ak Parti kapatılmazsa ekonomik kriz olmayacak. Korkmaya ve telaşlanmaya gerek yok. Bu ortamda telaş yapmak, kendi bacağına kurşun sıkmaktır.

Saygılarımla